Ga door naar hoofdcontent
ArtikelenAan slechthorendheid is veel te doen
slechthorendheid

Aan slechthorendheid is veel te doen

Vrijdag 28 februari 2020

‘Een hoortoestel haalt mensen uit hun isolement’

Angelique de Wit

De vooroordelen zijn er volop: met een hoortoestel zie je er bejaard uit, die ‘banaan achter het oor’ fluit de hele tijd, of zelfs: hoortoestellen maken je oor lui. Angelique de Wit, hoofd audiologie bij Specsavers, doet niets liever dan deze vooroordelen bestrijden.

image

Angelique de Wit ziet al jaren, ook in haar eigen familie, wat een hoortoestel kan betekenen voor slechthorenden én hun omgeving. ‘Mensen komen ineens uit hun isolement. Maar veel mensen beginnen niet of veel te laat aan een hoortoestel. Dat is zó jammer’, zegt Angelique de Wit. De woorden komen uit de grond van haar hart. Het is niet helemaal toevallig dat ze voor een opleiding tot audicien koos, vertelt ze halverwege het gesprek. ‘Ik ben een van een vierling. Een van mijn vierling-zussen is op haar negentiende slechthorend geworden door een ongeval. Pas rond haar dertigste was ze eraan toe om een hoortoestel te gaan dragen. Ik heb van dichtbij gezien wat het betekent als je slechthorend bent en daardoor niet “gewoon” mee kunt doen.’

Zonde

De Wit is hoofd audiologie bij Specsavers. Dat bedrijf bracht eind vorig jaar een rapport uit over de sociale gevolgen, de impact en de kosten van leeftijdsgerelateerde slechthorendheid in Nederland. In eerdere functies had ze regelmatig contact met slechthorenden en hun families. ‘Mensen die slechthorend worden, worden onzeker, soms argwanend. Ze lachen mee om grapjes die ze eigenlijk niet hebben verstaan. Uiteindelijk blijven ze vaak weg bij feestjes en bijeenkomsten. Hun wereld wordt steeds kleiner. Doordat ze minder horen, wordt hun verstandelijk functioneren minder geprikkeld en gaat het sneller achteruit. Daardoor kán slechthorendheid zelfs bijdragen aan beginnende dementie.’

Dementie

Tegelijk denkt de omgeving soms onterecht aan dementie, juist omdát een slechthorende zich terugtrekt. ‘Mensen belanden soms bij de geriater, omdat de partner zegt: “Mijn partner begrijpt me niet, trekt zich terug en reageert niet of raar als ik iets zeg. En dan kan het zijn dat er niets anders aan de hand is dan slechthorendheid. Zó zonde.’

Hoe eerder, hoe beter

Aan slechthorendheid is namelijk ontzettend veel te doen, zegt De Wit. En belangrijk daarbij is: hoe eerder je begint met het ‘revalideren’ van het gehoor, hoe groter op de lange termijn het positieve effect is. ‘Mensen die te lang wachten met het gebruiken van een hoortoestel, vinden het steeds moeilijker om aan een hoortoestel te wennen. Als ze na lange tijd dan tóch een hoortoestel nemen, vinden ze alle geluiden te hard en zetten ze hun toestel heel zacht. Met als gevolg dat ze nog heel veel missen.’

Fabel

Dat het oor ‘lui’ wordt van een hoortoestel, is echt een fabel, zegt De Wit. Gehoorverlies is namelijk in heel veel gevallen onomkeerbaar, waardoor het gehoor alleen met een hulpmiddel verbeterd kan worden. ‘Er zijn ook mensen die willen beginnen met een hoortoestel aan één kant. Dat is heel onverstandig, want dan raakt je gehoor helemaal uit balans. Het is bovendien gevaarlijk, want je hoort bijvoorbeeld auto’s van de verkeerde kant aankomen.’

Volume

Slechthorendheid kan veroorzaakt worden door een beschadigd middenoor. Dan is versterken een goede oplossing. Vaker echter zit het probleem áchter het middenoor, in het slakkenhuis. De Wit: ‘Dan is niet zozeer het volume, maar de verwerking van geluiden het probleem. Het is dan net of je de hele dag het spelletje galgje doet: per woord versta je een paar letters en de rest moet je zelf invullen. Heel vermoeiend. Bij deze vorm van gehoorverlies zit de oplossing in het versterken van spraak en het onderdrukken van geluiden uit de omgeving. De nieuwste hoortoestellen zijn daar ontzettend slim in.’

Niet wat het was

Een hoortoestel is niet vergelijkbaar met een bril, waarschuwt De Wit. ‘Met een bril zie je in veel gevallen net zo veel als iemand met goede ogen. Met een hoortoestel wordt je gehoor niet weer wat het was. Feestjes blijven bijvoorbeeld een uitdaging, al zijn daar ook slimme oplossingen voor zoals een richtmicrofoon die je voor degene kunt zetten met wie je spreekt. Het blijft belangrijk om mensen te vragen langzamer te spreken – niet zozeer luider – en om niet tegen het licht in met mensen te spreken, zodat je de beweging van hun mond ook goed kunt volgen. Het allerbelangrijkste is: zég gewoon dat je een hoortoestel draagt.’ De Wit heeft wat dat betreft gemengde gevoelens over de nieuwste hoortoestellen, die helemaal ín het oor of bijna onzichtbaar achter het oor gedragen kunnen worden. ‘Prachtige oplossingen op zich, maar als mensen niet aan je zien dat je slechthorend bent, kunnen ze er ook geen rekening mee houden.’

Uit het isolement

De Wit heeft vaak gezien wat slechthorendheid betekent in het leven van mensen, maar óók hoe het gebruik van een hoortoestel daar verandering in kan brengen. ‘Mensen komen ineens uit hun isolement. Bewoners van een verzorgingshuis gaan ineens weer naar de koffietafel. Irritatie en misverstanden tussen partners zijn uit de wereld. Mensen durven weer naar bijeenkomsten toe. Soms is de omgeving nog blijer met het hoortoestel dan de slechthorende zelf, want die had er misschien nog niet zo’n last van. Ik heb wel mensen gehad die huilend van blijdschap bloemen kwamen brengen. Zo extreem is het niet altijd natuurlijk, maar het laat wel zien wat de sociale gevolgen van slechthorendheid kunnen zijn. Juist daarom is het zo belangrijk er op tijd iets aan te doen. Een eerste hoortest is altijd gratis, en bij vrijwel alle audiciens is het ook gratis om een paar weken een hoortoestel te gebruiken. Probeer het gewoon.’

Slechthorendheid in cijfers

  • 2,6 miljoen Nederlanders hebben last van slechthorendheid die in de loop van hun leven is ontstaan (‘leeftijdsgerelateerd’).
  • Van hen hebben 1,3 miljoen mensen matig tot ernstig gehoorverlies.
  • De verwachting is dat in 2030 het aantal slechthorenden met matig tot ernstig gehoorverlies is gegroeid tot 1,7 miljoen.
  • 800.000 Nederlanders dragen een hoortoestel. Er zijn dus nog 500.000 mensen met matig tot ernstig gehoorverlies die daarvoor niet behandeld worden.
  • 8 op de 10 mensen met gehoorproblemen kunnen goed geholpen worden door een audicien. De overige 2 hebben specialistische zorg nodig of hebben geen behoefte aan hoorzorg.
  • 2,6 miljoen Nederlanders hebben last van slechthorendheid die in de loop van hun leven is ontstaan (‘leeftijdsgerelateerd’).
  • Van hen hebben 1,3 miljoen mensen matig tot ernstig gehoorverlies.
  • De verwachting is dat in 2030 het aantal slechthorenden met matig tot ernstig gehoorverlies is gegroeid tot 1,7 miljoen.
  • 800.000 Nederlanders dragen een hoortoestel. Er zijn dus nog 500.000 mensen met matig tot ernstig gehoorverlies die daarvoor niet behandeld worden.
  • 8 op de 10 mensen met gehoorproblemen kunnen goed geholpen worden door een audicien. De overige 2 hebben specialistische zorg nodig of hebben geen behoefte aan hoorzorg.

Angelique de Wit (45) is hoofd audiologie bij Specsavers. Ze is opgeleid als logopedist en akoepedist (gehoordeskundige). Ze heeft gewerkt als audicien en werkte eerder bij Siemens Audiologie Techniek (tegenwoordig Sivantos) en Sonova. Sinds 2018 werkt ze bij Specsavers.