Strijden tegen tuberculose én corona

In tv-programma Andere Tijden werd onlangs teruggeblikt naar de periode rond de Tweede Wereldoorlog, toen tuberculose (tbc) in Nederland volksziekte nummer 1 was. Het programma legde de link tussen tbc en de huidige pandemie. Brabander Piet Delhaas (81) doet dat ook. Als vierjarige werd hij besmet met de infectieziekte. Hij vertelt over zijn ervaringen én zijn zorg om corona.

‘Tuberculose was vóór de Tweede Wereldoorlog wereldwijd onder controle, maar door de oorlog ontwikkelde de dodelijke infectieziekte zich opnieuw in Nederland. De bacterie bleek erg besmettelijk: zij verspreidde zich snel, tastte de longen aan en er waren nauwelijks medicijnen. Samen met mijn ouders, broer en drie zussen woonde ik in Rotterdam. Vanwege de oorlogsdreiging en schaarste in de stad, waren een broer en zus van mij ondergebracht bij een gezin in Renkum. Daar ontdekten ze dat mijn zus tbc had. Paniek! Ze moesten allebei terug naar Rotterdam, waar ons hele gezin opgeroepen werd om getest te worden. Op één broer en mijn moeder na, bleek ons hele gezin besmet. Ik ook.’

Spookbeeld

‘Mijn vader bleek de bron van de besmetting. Hij had een gat in zijn long dat zo groot was als een rijksdaalder. Hij moest direct worden opgenomen in het ziekenhuis. Ik werd als vierjarige samen met mijn zus Puck, die toen twaalf was, op transport gezet naar een sanatorium in Ossendrecht. Heel veel weet ik niet meer van die tijd, maar het heeft wel mijn hele leven lang als een soort spookbeeld in mijn hoofd gezeten. Wat ik me nog kan herinneren is dat ik eigenlijk de hele dag in bed lag. De bedden werden zoveel mogelijk buiten gezet, want het sanatorium lag midden in de bossen en frisse lucht was goed voor tbc-patiënten. Maar eigenlijk was dat hartstikke link, want vlakbij waren de Duitsers gelegerd. Soms was er een razzia door de marechaussees te paard. Als de leiding daar bericht van kreeg, dan moest de hele handel weer zo snel mogelijk naar binnen worden gebracht. Ik miste mijn ouders en huis vreselijk, alhoewel mijn zus Puck als een soort moedertje voor me was. Af en toe kwam mijn echte moeder met mijn broertje op bezoek…’

Leven geleefd

‘Na de bevrijding zijn we teruggegaan naar Rotterdam. In een autootje van kennissen werd ik opgehaald, na een verblijf van twee jaar in het sanatorium. Ons gezin is nog zeker zo’n tien jaar lang onder controle gebleven. Mijn broer, zussen en ik zijn genezen. En we leven allemaal nu nog. Wonder boven wonder zijn we allemaal gezond en sterk geworden. Ik zeg altijd: “Ik heb mijn leven al geleefd.” Maar mijn vader was voor de rest van zijn leven getekend door de ziekte. Hij hoestte de hele tijd en is altijd zwak van gezondheid gebleven. Hij is in 1970 overleden.’ 

Naastenliefde

‘De ziekteverschijnselen van tuberculose en corona zijn hetzelfde. Net als corona ging ook tbc gepaard met veel hoesten. Daardoor kunnen microben zich eenvoudig door de lucht verspreiden. De ziektes zijn allebei zeer besmettelijk en gevaarlijk. En net als in de Tweede Wereldoorlog bij tbc is er op dit moment tegen corona ook nog geen vaccin. En nóg zijn er mensen die zeggen: “Ze overdrijven met dat coronavirus…” Nou, beslist niet! Het is hartstikke dom om de ernst van deze pandemie te ontkennen. Ik ben ervan overtuigd: als je corona krijgt, dan ben je het haasje. En ik weet als geen ander hoe het is om zo ziek te zijn. Daarom vind ik dat we met z’n allen ook goed moeten nadenken over de gezondheid van ándere mensen. Want alleen met naastenliefde kunnen we elkaar helpen!’

Tbc werd vroeger in de volksmond ook wel tering genoemd. Anders dan corona, dat wordt veroorzaakt door een virus, wordt tuberculose veroorzaakt door een bacterie. De infectieziekte manifesteert zich meestal in de longen maar kan ook voorkomen in het hart, de lymfeklieren en de wervels. Tuberculose wordt meestal overgedragen via de lucht door een patiënt met (besmettelijke) longtuberculose. Door het hoesten komen de bacteriën vanuit de longen via kleine druppeltjes in de omgeving. De ziekte is te behandelen met een combinatie van verschillende antibiotica.