Ga door naar hoofdcontent
ArtikelenCornald Maas over Brabant, gemeenschapszin en kwaliteit van leven
Cornald Maas

Cornald Maas over Brabant, gemeenschapszin en kwaliteit van leven

Maandag 22 maart 2021

‘Ik wil altijd de verbinding maken’

Cornald Maas

Hij is geboren en getogen in Bergen op Zoom en terwijl Cornald Maas inmiddels al jaren in Amsterdam woont, waardeert hij vooral de gemeenschapszin die Brabant zo kenmerkt. Ook in de theaters en bij evenementen als Oerol en het songfestival houdt hij het meest van dat gezamenlijke: ‘Ik vind het mooi als je met een grote groep samen met één ding bezig bent.’

image

Waar zijn behoefte aan gemeenschapszin vandaan komt weet hij niet. Natuurlijk probeerde hij dat ooit te analyseren bij zichzelf, zoals hij veel dingen analyseert. ‘Het zit al in me zo lang ik mij kan herinneren’, aldus presentator en schrijver Cornald Maas. ‘Zo vier ik bijvoorbeeld elk jaar carnaval in Bergen op Zoom. Carnaval is in Brabant veel meer dan zomaar een feest. Het heeft écht betekenis; het gaat om de gemeenschapszin. Zeker ook in Bergen op Zoom. Zo zijn er allerlei rituelen en ongeschreven regels die alle inwoners van Krabbegat kennen. Je begint bijvoorbeeld geen polonaise in een café, dat doe je niet. En je vraagt niet of iemand wat te drinken wilt; je haalt gewoon. Daarnaast is het belangrijk hoe je eruitziet: oude bullen om, een duster aan, of glasgordijnen uit een kist op de zolder van je ouderlijk huis die je om drapeert. En schmink op je gezicht, dat doe je niet in Bergen op Zoom. Aan die verkleedcode houdt iedereen zich, vanuit het principe: iedereen is gelijk.’

Beleving

Volgens Cornald Maas gebeurt er ogenschijnlijk niet heel veel tijdens carnaval in Bergen op Zoom. ‘Je praat wat met oude bekenden, zingt af en toe mee met de muziek en na het dweilen kun je ’s nachts zo op de koffie bij iemand die je amper kent. Het gaat veel meer om de beleving dan om de grote gebaren. Maar het is een volksfeest met grote traditie. Ik heb altijd gedacht: als ik het een keertje mis, dan doorbreek ik de schakel. Dus ik ga elk jaar. Van vrijdagavond tot dinsdagavond. Dit jaar ben ik in het carnavalsweekend ook bij mijn moeder geweest. Natuurlijk was het anders dan anders, maar er gloorde toch wat carnaval door de straten omdat mensen hun huizen versierd hadden. Voor mijn gevoel heeft Bergen op Zoom normaal het beste carnaval ever. Maar ik moet eerlijk bekennen dat ik het nog nooit ergens anders heb gevierd.’

Brabantse koffietafel

Het is het typisch Brabants dat de mensen graag sámen plezier maken, vindt Cornald Maas. ‘Daarnaast denk ik dat er in Brabant – meer dan in andere provincies – een soort vanzelfsprekendheid heerst om over elkaar te waken. En Brabanders praten daar dan graag weer veel over. Sowieso praten Brabanders veel. Niet dat ze altijd veel zeggen, haha. Maar Brabant is zeker een uitbundige provincie. Moet je maar eens opletten: er komen heel veel cabaretiers uit Brabant. En aan quizzen en spelletjes doen altijd veel Brabanders mee. Dat is geen toeval. Er is weinig rem en er wordt veel uitgedragen. Zo ben ik zelf ook wel. Mijn beste vriend is Brabander en nog twee andere goede vrienden komen uit Brabant. We klonteren altijd bij elkaar. Mijn partner – die uit Den Helder komt – noemt ons weleens de Brabantse koffietafel. Met mijn vrienden heb ik een soort vanzelfsprekendheid dat we samen verblijven en van alles delen.’ 

Opa

Het gaat er bij de presenator dan ook om dat je verenigd bent met elkaar. ‘Dat heb ik altijd al gehad en dat vind ik fijn. Maar ik vind wel, als je dan toch met veel mensen bij elkaar komt, geef het dan wél betekenis: wissel gedachten uit en stel elkaar vragen. Zo was ik nog jong toen mijn eerste opa overleed. Ik vond het zo vreemd dat bij de uitvaart alleen een priester het woord had en vertelde over mijn opa. Ik miste het persoonlijke; hij kende mijn opa niet zoals wij hem gekend hadden. Dus toen mijn tweede opa overleed, besloot ik bij zijn uitvaart een toespraak te houden. En die was dan vooral geadresseerd aan mijn oma. Ik wilde die verbinding maken. Toen al. En dat heb ik vele keren daarna ook gedaan op uitvaarten van dierbaren.’ 

Arcade

Zo ook bij de uitvaart van zijn vader. Die overleed in mei 2019: een dag na de overwinning van Nederland op het Eurovisie Songfestival, een evenement waar Cornald Maas al jaren nauw aan verbonden is. ‘Dat was op zijn zachtst gezegd heel raar’, zegt Maas. ‘Terwijl ik in Tel Aviv was, waar het songfestival dat jaar plaatsvond, had ik via appjes heel veel contact met mijn vader. Hij wist hoe heilig ik geloofde in Arcade van Duncan Laurence. Hij gunde me de overwinning van Nederland zo enorm… Achteraf bleek dat hij dat weekend van de finale al koorts had, waarschijnlijk door een of andere infectie. Maandag na de finale is hij overleden aan een hartstilstand. Bizar: zo belandde ik van grote euforie in een klein emotioneel afscheid. Samen met de vrouw van mijn vader zat ik ineens in een Brabantse woonkamer vol rouw. De appjes die mijn vader me stuurde tijdens mijn verblijf in Tel Aviv heb ik voorgelezen op zijn uitvaart. En we hebben Arcade gedraaid. Aan dat nummer kleven uiteraard allerlei wisselende herinneringen.’

Kolkende stad

Cornald Maas schrijft over kunst en literatuur en presenteert cultuurprogramma’s als Volle Zalen. Toch is hij bij het grote publiek vooral bekend door zijn rol als commentator van het songfestival. ‘Mijn liefde voor zo’n evenement zit hem ook weer in die gemeenschapszin. Het is een heel vredelievend festival: 41 landen die strijden om de winst, maar die ook samen veel plezier maken. Ik hou ervan! Natuurlijk was ik ook niet altijd even blij met de Nederlandse inzendingen, maar als commentator kon ik daar niks over zeggen. En het zegt niets over de kwaliteit van het evenement an sich. Als het Nederlands elftal slecht speelt op een EK dan zegt dat toch ook niets over het toernooi?’ Hoe het songfestival er dit jaar uit gaat zien weet Maas ook niet. ‘Door corona zal het anders worden dan we gewend waren. Maar hoe, dat weet ik ook niet. Er zijn verschillende scenario’s. Maar zeker is dat Rotterdam niet de kolkende stad kan worden waar we zo op hoopten. Dat is natuurlijk ontzettend jammer.’

Symboolpolitiek

Zo gaat er natuurlijk heel veel niet meer door, stelt Maas, plotseling wat vinnig. ‘Zeker niet in de culturele sector. Hoe lang kunnen we dat volhouden?!’ In zijn programma Theater Maas dat vanaf half februari op tv te zien is, blikt hij vooruit op betere tijden in de theaters. ‘Hoe lang blijft dat leuk als er geen enkel perspectief is? Persoonlijk ben ik ervan overtuigd dat de theaters prima open zouden kunnen; alle maatregelen om bezoekers veilig te ontvangen, waren al genomen. Er zijn rijen met stoelen uit de theaters gesloopt zodat er voldoende afstand gehouden kan worden. Maar toch moesten ze dicht. Dat is mijns inziens gewoon symboolpolitiek. Bovendien: er is tijdens al die persconferenties níets over de waarde van cultuur gezegd. Terwijl we juist tijdens de lockdown zien hoe belangrijk bijvoorbeeld boeken en muziek zijn voor mensen.’ 

Kwaliteit van leven

Sowieso vindt Cornald Maas dat het geestelijk welzijn van mensen wordt onderbelicht. Geïrriteerd zegt hij: ‘Ik mis juist bij Rutte een visie die op enige moraliteit berust. Soms lijkt het wel alsof het OMT (red. outbreak management team) ons land regeert. De meeste maatregelen worden – begrijpelijkerwijs – vanuit de zorgcapaciteit en de IC’s gedicteerd. Maar voor mij zou het ook veel meer over het mentale welzijn van mensen en de kwaliteit van leven mogen gaan. Maar goed, deze crisis brengt ook wel wat. We gaan als vanzelf iets meer terug naar de relevantie. We vragen ons met zijn allen af: waar gaat het nu eigenlijk écht om? En wat kan er nog wel? Juist als dingen niet meer kunnen, realiseren we ons beter hoe fijn het eigenlijk was. Dus laten we er samen voor zorgen dat we corona de wereld uit krijgen. Of dat we er met z’n allen op een goede manier mee leren leven.’

Cornald Maas werd in 1962 geboren in Bergen op Zoom. Hij studeerde Nederlandse taal- en letterkunde aan de Rijksuniversiteit Leiden. In 1986 studeerde hij cum laude af. Jarenlang schreef hij interviewseries voor de Volkskrant en werkte hij als redacteur voor televisieprogramma’s als De schreeuw van De Leeuw en De Plantage. Tussen 2008 en 2015 presenteerde hij het kunst- en cultuurprogramma Opium. Tegenwoordig presenteert hij Volle Zalen en Theater Maas. Sinds 2003 is hij betrokken bij het Eurovisie Songfestival, onder meer als commentator bij de halve finales en de finale. Maas is auteur van boeken zoals Uit elkaar en Ach kind toch, Een verhaal van moeder en zoon. Meer informatie vindt u hier.