Ruimte, vrijheid en veiligheid in een sociaal woonerf

Tot 2018 was hun stek in Nistelrode een varkensboerderij. Maar Marion van der Lee en haar man wisten al een tijdje dat die boerderij geen toekomst had. ‘Mijn man is een echte boer, dus er moest wel een onderneming voor terugkomen’, zegt Marion. En dat werd Maksent: een sociaal woonerf waar de bewoners naar elkaar omkijken.

De oorspronkelijke varkensstallen op het erf van de familie De Mol-Van der Lee zijn allemaal gesloopt. Daarvoor in de plaats is – onder de naam Maksent – een sociaal woonerf gekomen: acht levensloopbestendige woningen plus een gezamenlijke ruimte, waar 55-plussers prettig oud kunnen wonen. ‘Op de plek én in de stijl van de oude schuren,’ voegt eigenares Marion van der Lee toe. ‘We noemen ze dan ook “schuurwoningen”. We willen laten zien dat hier altijd varkensschuren hebben gestaan. Zo past ons project mooi in de omgeving en het sluit aan bij de geschiedenis.’

Marions echtgenoot, Toine de Mol, heeft in 1986 het varkensbedrijf van zijn ouders overgenomen. Maar het stel wist zo’n tien jaar geleden al dat de boerderij geen toekomst zou hebben. Marion: ‘Het bedrijf was eigenlijk te klein, maar we konden niet uitbreiden omdat we in de bebouwde kom zitten. Ook hadden we geen opvolgers: onze drie zonen wilden iets anders gaan doen. Dus we wisten dat het zou eindigen. Toine is een echte boer, een ondernemer, dus er moest wel iets voor in de plaats komen.’ Ze hebben lang en goed nagedacht over de vraag wat dat dan moest worden. ‘Mijn moeder woonde heel mooi achteraf tegen de bosrand. Zij heeft op een gegeven moment haar garage laten verbouwen tot mantelzorgwoning. Daar is ze zelf in gaan wonen en haar eigen huis heeft ze verkocht aan mijn broer. De laatste dertig jaar van haar leven heeft ze op die manier fijn doorgebracht: op een mooie plek, tussen haar kinderen en kleinkinderen. Dat bracht ons op het idee om op de plek van onze stallen een sociaal woonerf te bouwen: een aantal woningen waar senioren gezamenlijk oud kunnen worden. Heerlijk vrij, in het groen.’

Marion en haar man gingen in 2014 voor het eerst met hun idee naar de gemeente Nistelrode. ‘Die stond er meteen achter. Bij de gemeente kennen ze de woningnood onder senioren ook. Lang niet iedereen kan nog terecht in een verpleeghuis, en vanwege de vergrijzing is de behoefte aan levensloopbestendige woningen groot.’ De familie De Mol voelde meteen dat de gemeente wilde meedenken, maar het proces van de aanvraag en de bestemmingsplanwijziging duurde ontzettend lang. Marion legt de schuld daarvoor niet alleen bij de gemeente: ‘Zelf zijn we in het begin ook wat laks geweest. We moesten best wennen aan het idee dat we op termijn niet meer alleen zouden wonen. Dus we vonden het niet zo erg dat het lang duurde.’ Maar op een gegeven moment waren ze er klaar voor en in 2018 kregen ze eindelijk groen licht. Vrij snel daarna, namelijk in 2019, zijn ze gaan bouwen. Het opzetten en bouwen van Maksent was een echt gezinsproject, vertelt Marion. Haar drie volwassen zonen zitten niet alleen zakelijk in het project, maar ze hebben ook fysiek meegewerkt. ‘Ze werken normaal op kantoor en vonden het heerlijk om niet alleen figuurlijk maar ook letterlijk mee te bouwen.’ 

Van tevoren hadden ze marktonderzoek gedaan. Ze wisten dat er veel senioren op zoek zijn naar een passende woning, dus ze waren niet bang dat ze de huizen niet zouden kwijtraken. Marion: ‘Tot tijdens de bouw hebben we getwijfeld of we de woningen zouden verkopen of verhuren. Verkoop was makkelijker geweest; dan heb je er geen omkijken meer naar. Maar we hebben gekozen voor verhuur. We wilden kijken hoe dat zou lopen als onderneming. Tijdens de bouw hebben we folders gemaakt en een informatieavond georganiseerd waar mensen konden zien hoe het complex eruit zou komen te zien. Er was veel animo. Alles was dan ook al verhuurd voordat de bouw klaar was.’ 

Acht woningen en een gezamenlijke ruimte, verdeeld over twee gebouwen – dat is Maksent geworden. Een echt sociaal woonerf dus. Een van de woningen hebben Marion en Toine zelf betrokken. ‘Onze oorspronkelijke woning was heel groot. De kinderen waren uitgevlogen en ik wilde geen groot huis meer. We hebben onze grote woning verhuurd en sinds 1 maart 2020 wonen we in een van de bungalows van Maksent.’ Dat bevalt goed. Er is een jeu-de-boulesbaan, een wei met kippen en geiten, een groentetuin. En er is een gezamenlijke tuin waar iedereen zijn eigen overdekte en beschutte terras heeft. Marion: ‘In de zomer ontmoet je elkaar regelmatig buiten: dat is gezellig en ongedwongen.’

Marion en haar man wilden van Maksent een sociaal woonerf maken: een hofje waarvan de bewoners naar elkaar omkijken. ‘Dat is gelukt. De sfeer is gemoedelijk en vrij: niets moet. Maar we zien dat de mensen elkaar steunen als er iets is, en dat was ook onze opzet’, vertelt Marion. ‘Mijn schoonmoeder van negentig woont hier ook. Haar buurman zet elke week haar containers aan de weg. En toen ze afgelopen jaar gevallen was, brachten buren maaltijden bij haar langs. Op kleine schaal zorgen we dus een beetje voor elkaar, ieder op zijn eigen manier. Er is bijvoorbeeld een bewoner die met zijn boormachine naar de buren loopt als er iets moet worden opgehangen. Dat vind ik mooi: als iemand iets nodig heeft of iets mankeert, staat er altijd wel een buurman of -vrouw klaar.’

De familie De Mol-Van der Lee heeft gekozen voor huishoudens van verschillende leeftijden en samenstellingen. Marion: ‘Er wonen twee dames alleen – namelijk in de bungalows met één slaapkamer. In de bungalows met twee slaapkamers wonen stellen. De leeftijden van de bewoners variëren van achter in de vijftig tot negentig. Dat zorgt voor een prettige dynamiek en zo zijn er altijd mensen die een ander eventueel kunnen bijstaan met het een of ander.’

Marion en Toine vervullen een soort beheerdersrol in Maksent. Marion: ‘Wij houden buiten alles bij, we verzorgen de gezamenlijke tuin, de dieren. Als er sneeuw ligt zorgen we voor gebaande paden – er zijn altijd wel klusjes. De andere huurders betalen daar servicekosten voor.’ Hun oudste zoon, die in ’s-Hertogenbosch woont, is huismeester. Als er iets kapot is of als mensen een verzoek hebben, nemen ze contact op met hem. Verder gaan veel dingen gewoon vanzelf, merkt Marion. ‘Sommige mensen vinden het leuk om een nieuw hok voor de kippen te maken, of een trap voor de geiten. Dat overleggen we dan met elkaar en dan gaan ze aan de slag. Andere bewoners hebben een stukje tuin ingericht als groentetuin en gaan daar fijn hun gang.’ 

Al met al is het gewoon heerlijk wonen in Maksent. ‘Van de huurders horen we regelmatig dat ze hier nooit meer weg willen’, zegt Marion. ‘Er woont hier bijvoorbeeld een echtpaar waarvan de man een verpleeghuisindicatie heeft. Maar hij kan hier tot nu toe blijven wonen: alles is gelijkvloers en ruim. En hij kan heerlijk naar buiten. Wij allemaal trouwens: je loopt hier zo de wei in. Als je wilt, kan je de dieren voeren. Die ruimte en vrijheid… waar vind je dat? Tel daarbij op het gevoel van veiligheid: we wonen in een soort hofje en letten op elkaar – zonder verplichtingen. Plus de dorpskern is op loopafstand: 500 meter verderop ligt de supermarkt.’  

Marion heeft een tip voor mensen die nadenken over hun woontoekomst: ‘Begin daar op tijd mee. Toine en ik zijn misschien wel héél erg op tijd – we zijn 58 en 60 jaar – maar ik zie aan mijn schoonmoeder van negentig dat verhuizen op hoge leeftijd moeilijker wordt. Het was voor haar best lastig om haar draai te vinden in haar nieuwe huis. Dus ik adviseer anderen op tijd na te denken over hoe ze oud willen worden, en niet te wachten tot de problemen zich aandienen…’