Langer zelfstandig thuis wonen, mét een beetje hulp

De overheid stimuleert ouderen om in hun vertrouwde omgeving zelfstandig oud te worden. Elly Akkermans werkt bij Thebe wijkverpleging en komt dagelijks bij kwetsbare ouderen thuis. Ze ziet dat met een beetje hulp van naasten, de professionele zorg én de inzet van slimme hulpmiddelen, vaak een goede kwaliteit van leven mogelijk is.

Coördinerend verzorgende Elly Akkermans (60) werkt sinds 1979 in de zorg. Ze startte als verzorgende in een verpleeghuis en werkt inmiddels al ruim 36 jaar in de wijkverpleging bij zorgorganisatie Thebe. Behalve coördinerend verzorgende is ze expert zorgtechnologie en expert ergocoach. Ze wil kwetsbare ouderen én nog vitale mensen bewust maken van de vele mogelijkheden die er zijn om langer zelfstandig thuis te blijven wonen. ‘Want er is veel mogelijk om de zelfredzaamheid te vergroten’, vertelt Elly. ‘Heel praktische dingetjes als een douchestoel of satijnen lakens om makkelijker om te draaien in bed. Maar ook meer preventieve maatregelen, zoals ergotherapie, waardoor mensen minder snel vallen. Alles met het oog op zelfredzaamheid. Dát is het toverwoord.’ 

Elly vertelt dat het werken in de wijkverpleging de afgelopen 36 jaar behoorlijk is veranderd. ‘Vroeger gold: als cliënten eenmaal “in zorg” waren, bleven ze in zorg tot aan hun dood. Nu starten we met het maken van een zorgplan en werken we toe naar het moment dat een cliënt weer zelfstandig thuis kan wonen. We willen er vooral voor zorgen dat mensen de eigen regie behouden. Dat is belangrijk omdat we tegenwoordig zo lang mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen. Mensen krijgen steeds minder snel een indicatie voor een opname in het verpleeghuis. Dus we zien een behoorlijke stijging van het aantal dementerenden en chronisch zieken die nog thuis wonen. Maar laten we eerlijk zijn: ik denk dat het voor de meeste mensen het fijnst is om in je eigen huisje te blijven wonen? Dat moet natuurlijk wel op een zo prettig en veilig mogelijke manier. Daarom is het ook voor ons zorgprofessionals o zo fijn als we een bijdrage kunnen leveren aan het zo lang mogelijk zelfstandig zijn.’ 

Volgens Elly is het belangrijk in een zo vroeg mogelijk stadium preventief maatregelen te nemen – om acute situaties zoveel mogelijk te voorkomen. ‘Dat is natuurlijk niet altijd makkelijk, want lang niet alle kwetsbare ouderen die nog zelfstandig thuis wonen, zijn in beeld bij de instanties. Daarom brengt in onze gemeente de huisarts regelmatig een bezoekje aan deze groep. In veel andere gemeentes gaan de praktijkondersteuners van een huisarts op huisbezoek bij senioren; zij zijn als het ware de voelsprieten van de huisarts. En natuurlijk heeft bijna elke gemeente een of meerdere wijkteams die ook een steeds grotere preventieve rol krijgen. Als ze het nodig achten, worden wij – de wijkverpleging – ingeschakeld.’ 

Ook voor de familie of het netwerk om een persoon heen is een preventieve rol weggelegd, vindt Elly: ‘Natuurlijk kan ook de familie een zorgaanvraag doen bij ons. We kijken dan samen wat er mogelijk is in het eigen netwerk. Heel vaak merken we dat er veel onwetendheid is als het gaat over de mogelijkheden en regelgeving op het gebied van voorzieningen. Mensen – zowel de cliënt zelf als de familie – gaan pas op zoek naar informatie als iets al op hun pad is. Ik zou echt willen adviseren: lees je op tijd in. Juist als je nog gezond bent. Er is zo veel mogelijk! Ik hoor zo vaak mensen zeggen: “Had ik dat maar eerder geweten!”’

Ook merkt Elly dat er behoorlijk wat onwetendheid is als het gaat om kosten. ‘Het zorgstelsel is behoorlijk complex. Soms denken mensen dat de zorg die wij bieden, hun veel kost. Maar de zorg die wij als wijkverpleging bieden, wordt betaald vanuit de zorgverzekering. Dus – behalve de kosten van je zorgverzekering – kost die zorg niets, want er geldt geen eigen bijdrage voor. Voor zorg via de Wmo – de zorg die via de gemeente komt – betalen mensen wel een eigen bijdrage van maximaal € 19,- per maand. En bij zorg vanuit de Wet langdurige zorg betalen mensen een eigen bijdrage die gebaseerd is op het belastbaar inkomen. Dit wordt geregeld via het Centraal Administratie Kantoor.’

Elly ziet helaas ook dat best veel mensen het lastig vinden om hulp te vragen. ‘Hier in de gemeente Drimmelen heeft Stichting Welzijn en Ondersteuning in coronatijd een telefooncirkel opgezet, speciaal voor eenzame ouderen. Mensen worden twee keer per dag gebeld door een vrijwilliger om te horen hoe het gaat. Maar we merken dat daar veel terughoudendheid voor is. Mensen durven toch niet goed toe te geven dat ze eenzaam zijn. Ik denk dan: maar het is er juist voor u, maak er dan gebruik van! Dat geldt ook voor de dagbesteding. De drempel om te gaan is soms echt groot. En vaak hoor ik dan achteraf: “Wat is dat gezellig, zo’n dagbesteding! Dat had ik eerder moeten weten.” Het hoeft allemaal niet zo moeilijk te zijn: laagdrempelig werken, daar hou ik van! Gelukkig ben ik zelf nog hartstikke vitaal en is elke dag die ik mag werken een feestje! Maar als ik eenmaal zorg nodig heb maar nog wel zelfstandig thuis woon, dan weet ik het wel: vraag erom! Daar is het voor.’

Elly deelt graag een aantal laagdrempelige tips die het dagelijks leven van kwetsbare ouderen een stukje eenvoudiger kunnen maken.

Behalve huis-, tuin- en keukenoplossingen zijn er tal van digitale mogelijkheden op het gebied van veiligheid en zelfredzaamheid. We delen er een paar.