Geen testament: wat gebeurt er met de nalatenschap?

Als u bij uw overlijden geen testament hebt en een erfenis nalaat aan uw partner en eventuele kinderen, geldt voor die nalatenschap de ‘wettelijke verdeling’. Wat houdt dat in? Oud-notaris Peter van Dongen legt het uit.

Meneer Schoonderwoerd is onlangs overleden, op zijn 87e. Hij had geen testament. Het geld uit zijn nalatenschap is bestemd voor mevrouw Schoonderwoerd (85) en de vier kinderen van het echtpaar. Wie erft er nu precies wat en wanneer kunnen de kinderen hun erfdeel opvragen?

‘Als iemand overlijdt zonder een testament na te laten, geldt sinds 2003 de wettelijke verdeling’, vertelt Peter van Dongen, oud-notaris en lid van de juridische helpdesk van KBO-Brabant. ‘De wet bepaalt dan hoe de erfdelen worden verdeeld, namelijk: in gelijke delen tussen de achterblijvende partner en de kinderen. In dit geval krijgen mevrouw Schoonderwoerd en de vier kinderen elk een vijfde deel van de erfenis.’

De kinderen krijgen hun erfdeel niet meteen. Zij krijgen een vordering op hun moeder, die in wettelijke termen ‘de langstlevende’ heet. Van Dongen: ‘De wet regelt dat de gehele nalatenschap in eerste instantie automatisch naar de langstlevende gaat. Pas na het overlijden van moeder kunnen de kinderen hun erfdeel opeisen.’ Belangrijk om te weten is dat de langstlevende niet verplicht is het erfdeel van de kinderen apart te zetten. ‘Mevrouw Schoonderwoerd heeft het recht om alles op te maken, dus ook de vordering van haar kinderen.’

Mevrouw Schoonderwoerd moet volgens de wet haar kinderen rente betalen over hun vordering op het moment dat de wettelijke rente meer is dan 6 procent. Die wettelijke rente wordt jaarlijks vastgesteld. ‘Met de huidige, lage rente, komt een rentepercentage van meer dan 6 procent echter in de praktijk niet voor’, stelt Van Dongen. Hij wijst er verder op dat testamenten die vóór 2003 zijn gemaakt, nog steeds geldig zijn. ‘Tot 2003 moesten gehuwden een testament laten opstellen om ervoor te zorgen dat de erfenis in eerste instantie naar de achterblijvende partner ging. Dat is nu wettelijk geregeld. De testamenten van voor 2003 blijven niettemin geldig, ook omdat daar wellicht andere zaken in zijn vastgelegd.’