Meer openbare toiletten – carnavalslied met een missie

Meer openbare toiletten: dat is de boodschap van carnavalskraker ‘Op oew blaas wordt nie gelet!’. De opnames van de videoclip vonden plaats in feestcafé De Buurvrouw in Den Bosch. Een vrolijk gebeuren met een serieuze missie.

‘Het begint ook steeds vroeger’, bromt een voorbijganger in het Eerste Korenstraatje in hartje Den Bosch. Hij moet uitwijken voor een polonaise van zingende carnavalsvierders met een biertje in de hand. Het is inderdaad pas begin februari 2020 – vlak voor de coronapandemie ook Nederland in haar greep krijgt – én tien uur ’s ochtends bovendien. Maar bij feestcafé De Buurvrouw lijkt het carnaval al helemaal losgebarsten.

Binnen is het vrolijk versierd en hossende feestgangers zingen volop mee met carnavalsmuziek. Alleen is het bier alcoholvrij en vieren de aanwezigen niet écht carnaval. Ze zijn figuranten die meewerken aan de opnames van een videoclip. Met de clip wil KBO-Brabant samen met jongerenplatform I4NATURE aandacht vragen voor het tekort aan toegankelijke openbare toiletten in Nederland. Al hossend zingt iedereen het refrein luidkeels mee: Duzend mensen in de rij, maar er is maar één wc. En als ge hoge nood hebt, neem oew katheter dan maar mee… Ze kennen de pot op, ja wij zijn pissig, want op oew blaas wordt nie gelet. Ze tappen overal bier en brandewijn, maar ge kent nergens naor ’t toilet. 

De tekst geeft precies aan waarom we dit lied maakten, zegt Edith Mostert van KBO-Brabant, vrijwel onherkenbaar met haar roze pruik, hoed en bril. ‘In Nederland zijn er te weinig openbare en opengestelde toiletten bij winkels en horeca. Dat is onhandig voor iedereen die ineens hoge nood heeft. We moeten allemaal weleens plassen als we bijvoorbeeld midden in de supermarkt staan, en zeker kleine kinderen. Voor mensen met blaas- of darmproblemen of een lichamelijke beperking is het helemaal een ramp als ze geen wc kunnen vinden. Eén op de vier buikpatiënten blijft zelfs regelmatig thuis uit angst om geen wc te vinden, blijkt uit onderzoek.’ 

Dat kan niet, vinden KBO-Brabant en I4NATURE. Vandaar dat ze samen een campagne hebben opgezet die start met dit Brabantse carnavalslied Op oew blaas wordt nie gelet! ‘Zo willen we onze campagne op een ludieke manier kracht bij zetten.’

Edith trommelde zoveel mogelijk mensen op die vandaag willen figureren. Dat bleek geen probleem: het café staat vol verklede mensen en de stemming zit er lekker in. Een heel goed initiatief deze videoclip, vindt figurante Pia Hendriks (65). Ze zit in een rolstoel en heeft een blaasprobleem. ‘Het is belangrijk dat dit lied er komt’, vertelt ze. ‘Dat ik buitenshuis geen wc kan vinden, is voor mij een dagelijkse frustratie. In mijn woonplaats weet ik ongeveer waar de toiletten zijn, maar ergens anders is het altijd lastig. Elke keer moet ik over een drempel heen om de deur uit te gaan. Daarom dacht ik: ik móet bij de opnames zijn, mijn stem laten horen.’ 

Bij het lied en de clip is een heel team betrokken. De Bossche cabaretiers Ronald Schenk en Hans Tervoort maakten de tekst op muziek van dj en producer Kasper Vrielink. Zangers Jary Sluijter en Kelsey Ikkersheim – uiteraard ook aanwezig tijdens de opnames – zongen het nummer in. Projectmanager Steven Bloemsma van I4NATURE bedient de muziek. Tientallen keren begint het nummer opnieuw om even later weer te worden stopgezet door de regisseur, die de figuranten wil instrueren. De boomlange Christoph Bouman, student aan de Filmacademie, is regisseur en cameraman tegelijk. ‘Dit is mijn eerste videoclip, best spannend.’ Regelmatig roept hij aanwijzingen door het café. ‘Zo, nu iedereen in een rij voor de wc graag. En ja, de muziek mag weer aan. Allemaal meezingen!’ De tientallen shots die hij maakt, worden straks gemonteerd tot een videoclip. 

Als de opnames van de rij voor de wc klaar zijn, mogen de figuranten even ontspannen. Een paar mannen met Prins Carnaval-mutsen op voeren het hoogste woord. Ze hebben het duidelijk naar hun zin. ‘Het is voor het goede doel, maar het is ook erg gezellig’, lacht een van hen. Een oudere heer die anoniem wil blijven zegt: ‘Ik ben hier om iets te veranderen. Na mijn prostaatoperatie was ik een tijd incontinent. Als ik maar iets aandrang voelde, moest ik meteen gaan, anders ging het mis. Toen merkte ik dat ik in de stad maar moeilijk een toilet kon vinden. Bovendien moet je vaak een lange trap op of af om er te komen. Ik was altijd aan het vooruitdenken: is er ergens een wc? Heel vervelend.’ Meer openbare toiletten kan een goede oplossing zijn, denkt hij. ‘Net als een “ik heb snel een wc nodig-kaartje” bij je dragen.’

Regisseur Stephan vraagt vier vrijwilligers voor buitenopnames. Iemand moet wildplassen en wordt vervolgens in de kraag gegrepen door een politieagent, legt hij uit. Jacquelien Cuppers, communicatie-medewerker bij KBO-Brabant, werpt zich op als vrijwilliger. Net als ze gehurkt in een steegje zit, tikt de ‘wout’ – gespeeld door Steven Bloemsma – haar op de vingers. ‘Maar ge kent nergens naor ’t toilet’, zingt ze haar antwoord. 

Nederland kan een voorbeeld nemen aan omringende landen als Duitsland, zegt Edith Mostert. ‘Daar zijn openbare toiletten meestal makkelijker te vinden en toegankelijker. Met de clip willen we de aandacht van provinciale en gemeentelijke overheden vragen voor dit probleem. Via lokale, regionale en landelijke radio en via social media hopen we te bereiken dat het een carnavalskraker wordt die ons helpt het doel – meer openbare toiletten – te realiseren. Dat besef moet echt indalen bij het brede publiek.’ Dan start de muziek weer en begeeft Edith zich zingend in de hossende menigte. ‘Duzend mensen in de rij, maar er is maar één wc…’!