‘Ik blijf graag met mensen in contact’

Emeritus pastoor Wim Kalb was twintig jaar geestelijk adviseur van KBO-Brabant. Nu hij op hoge leeftijd is, legt hij die functie neer. Dat betekent overigens niet dat hij ook helemaal stopt met zijn werk. ‘Ik hoop dat het contact met mensen en de pastorale zorg er blijven. Dat is een soort tweede natuur geworden.’

Het antwoord op de vraag ‘Waarom stopt u?’ laat zich wel een beetje raden: pastor Wim Kalb werd dit najaar 87 jaar. ‘De leeftijd laat zich gelden’, vertelt hij. ‘Ik ervaar met name tekorten op wat ik noem de drie g’s: gehoor, gezicht en geheugen.’ Wat ook een beetje meespeelt is dat pastor Kalb merkt dat hij van een andere generatie is dan de net wat jongere ouderen, die inmiddels KBO-Brabant voor het grootste deel dragen: de mensen die grofweg tussen de 65 en 80 zijn. ‘Ik ben van de stille generatie, zoals het wel wordt genoemd. De generatie van voor en in de oorlog. Wij werden omgeven door gezag, vanuit de kerk, de overheid, de dokter – noem maar op. Wat het gezag zei, ervoer je als vanzelfsprekend en daar handelde je naar. De jongere ouderen van nu kennen dat vooral van horen zeggen, maar minder vanuit eigen ervaring. Zij zijn opgegroeid in de jaren zestig en zeventig, waarin de samenleving revolutionair begon te veranderen, mensen mondiger werden en zelf wel gingen uitmaken wat goed en zinvol voor hen was. Het is niet zo dat ik me bij die jongere generatie niet thuis voel of geen aansluiting ervaar, maar de beleving die ik tot ongeveer mijn 25ste heb meegemaakt, is diep in mij verankerd. De ontwikkeling die de volgende generatie heeft doorgemaakt, is voor mij gekleurd door dat verleden.’ Bij zijn afscheid van KBO-Brabant speelt dat mee, maar het hoofdmotief om zijn verplichtingen neer te leggen, is toch wel zijn leeftijd, benadrukt pastor Kalb.

Kort na de fusie van twee KBO-organisaties (van de bisdommen Breda en Den Bosch) in 2002 waaruit KBO-Brabant ontstond, werd pastor Kalb gevraagd geestelijk adviseur te worden. ‘De vraag overviel me. En eerlijk gezegd weet ik tot op vandaag niet hoe ze bij mij terecht zijn gekomen. Ik heb voorgesteld eerst maar eens een jaar te kijken of het toekomst kon hebben. Met de benaming “geestelijk adviseur” heb ik overigens altijd wat moeite gehad. Ik noem me liever pastor. Ik heb niet zozeer advies gegeven, maar legde voor mijzelf het accent op betrokkenheid met alle leden van KBO-Brabant bij onze zoektocht naar de zin van het leven vanuit de christelijke traditie.’ Bedevaarten waren tot een aantal jaren geleden belangrijke zingevende activiteiten. Voor sommige Afdelingen geldt dat nog steeds, maar op veel plaatsen is de belangstelling teruggelopen. ‘Op een gegeven moment is besloten dat het initiatief voor een bedevaart van onderaf moest komen, op initiatief van de Afdelingen zelf, niet vanuit het Algemeen Bestuur of van de werkgroep Identiteit & Zingeving van KBO-Brabant. In die stellingname heb ik me goed kunnen vinden, omdat de nadruk op eigen verantwoordelijkheid, ook in gelovig denken en handelen, steeds meer aandacht kreeg. Ik voelde me erin thuis.’

Bij de jaarlijkse bezinningsdag in maart speelden pastor Kalb en de andere leden van de werkgroep Identiteit & Zingeving altijd een belangrijke rol. ‘Daar kwam vaak de vraag naar voren wat het betekent om in deze tijd een organisatie met katholieke wortels te zijn. De laatste tien, twintig jaren is er veel naar voren gekomen dat geen fraai beeld geeft van de Rooms-Katholieke Kerk en de katholieke cultuur. Voor mij is, bij alle kritiek die wij kunnen hebben, de vraag van wezenlijk belang: wat is de kern van katholiek, van christen zijn? Welke waarden en betekenis kan het christendom hebben in een samenleving waarin geld en macht een dominante plaats innemen? Daarover moeten we met elkaar in gesprek gaan en blijven, gemotiveerd door het leven en de boodschap van Jezus van Nazareth. Bij hem namen nooit wetten en voorschriften de eerste plaats in, maar altijd de mens, wie hij ook is en in welke omstandigheden hij ook verkeert.

Voor pastor Kalb schuilt daarin ook het bestaansrecht van KBO-Brabant: wezenlijk betrokken zijn bij elkaar en opkomen voor gelijke rechten voor iedereen, voor de meest kwetsbaren op de eerste plaats. ‘Veel Afdelingen veranderen van naam. Dat hoeft geen probleem te zijn, als de grondinspiratie niet tekortgedaan wordt: consequent opkomen voor het persoonlijk en maatschappelijk welzijn van ouderen, wie zij ook zijn en welke achtergrond zij ook hebben.’

Een belangrijk deel van pastor Kalbs werk als geestelijk adviseur waren de persoonlijke contacten. Soms rond ziekte en overlijden, andere keren met gespreksgroepen. ‘Ik ben bijvoorbeeld in Goirle in samenwerking met de stuurgroep van de Afdeling in gesprek gegaan met een kleine groep mensen over de onderwerpen die zij zelf kiezen. Daar hoop ik mee door te gaan, ook als ik niet meer functioneel aan KBO-Brabant verbonden ben. Persoonlijke contacten blijven belangrijk voor mij, omdat ik graag met mensen in contact ben. Voorlopig hoop ik nog niet achter de geraniums te belanden! Geestelijk en lichamelijk fit proberen te blijven wordt een steeds grotere uitdaging, waarbij vertrouwen en geloof in de toekomst voor mij onmisbaar zijn’.

Pastor Kalb woont inmiddels op een plek waar zorg beschikbaar is, mocht dat nodig zijn. ‘Nu ik tussen kwetsbare mensen woon, komt de kwetsbaarheid van ons allen elke dag sterk op me af. Hoe kun je, als je leeft in zo’n setting en steeds grotere beperkingen ervaart, elkaar sterken en levensvreugde blijven geven? Die vraag houdt me bezig. Terugkijkend op een kleine twintig jaar KBO-Brabant, mag ik zeggen dat ik die periode als een verrijking van mijn leven heb ervaren’.