Stap voor stap naar een gezond gewicht

De meeste vijfenzestigplussers kampen met overgewicht. Begeleiding van een expert en contact met lotgenoten kan dan helpen om uw doelen te bereiken. Dit is mogelijk met een gecombineerde leefstijlinterventie (GLI), een tweejarig traject dat volledig wordt vergoed vanuit de basisverzekering. Hierin helpt een leefstijlcoach, een diëtist of een fysiotherapeut u om gewicht te verliezen, stap voor stap.

Wesley van Hemert is leefstijlcoach bij Fysio Loon op Zand en helpt mensen via het GLI-programma CooL (Coaching op Leefstijl). ‘Het mooie van deze variant is dat het over het hele plaatje gaat,’ legt Van Hemert uit. ‘We kijken niet alleen naar eten of bewegen. Er zijn namelijk vaak verschillende dingen die invloed hebben op een gezond gewicht. Calorieën, maar ook stress, drinken, slapen en hoeveel je op een dag beweegt. Dat maakt mijn werk heel gevarieerd. Iedereen die bij mij komt wil afvallen, maar de manier waarop we dat realiseren is telkens weer verschillend. De ene keer heb ik iemand op gesprek die moeite heeft om gezond te eten, de andere keer iemand die vaak wakker ligt. Als iemand een specifieke behandeling nodig heeft, kan ik doorverwijzen. Bijvoorbeeld naar een diëtist als het gaat om minder koolhydraten eten vanwege diabetes, of naar een fysiotherapeut vanwege een knieblessure. Die werken ook in onze praktijk, dus de lijnen zijn kort.’

Het interventietraject bestaat uit individuele gesprekken en groepsbijeenkomsten. Van Hemert legt uit: ‘We beginnen met een intake. Hierin bespreken we waar we beginnen en wat we willen bereiken. Ik merk dat mensen vaak van alles tegelijk willen aanpakken: veel sporten en niks ongezonds meer eten. Maar dan is het minder goed vol te houden. Door je leefstijl helemaal om te gooien, voelt het niet meer als jouw leefstijl, maar als die van iemand anders. Daarom bestaat de interventie uit een langer traject, waarin we telkens een stapje zetten. Zo kun je aan nieuw gedrag wennen en het volhouden. Als mensen al vaak fietsen, is het goed om te beginnen bij de voeding. Naarmate je ouder wordt heb je steeds minder calorieën nodig, dus kun je langzaam wat minder leren eten. De eerste stap kan zijn: van twee frikandellen naar één frikandel gaan, bij wijze van spreken. Ook merk ik dat veel oudere mensen niet gewend zijn regelmatig te bewegen. Een begin kan dan zijn om elke dag een ommetje te maken. Ik ben ervan overtuigd dat er, voor iedereen die met zijn of haar gezondheid aan de slag wil, veel winst te behalen valt. Door bewustwording van de eigen levensstijl en toename van kennis kunnen we zowel fysieke klachten als mentale klachten actief bestrijden.’

Volgens Van Hemert zijn veel oudere mensen eenzaam. ‘Eenzaamheid, stress en somberheid hebben ook veel invloed op iemands gezondheid. Mensen hebben bijvoorbeeld geen zin meer om voor zichzelf te koken. Dat is zo mooi van de groepsbijeenkomsten: ze helpen mensen op verschillende manieren. Wat ík vooral probeer te doen, is zorgen dat mensen weer plezier krijgen in bewegen. Daarom sluiten we bijvoorbeeld altijd af met een spelletje dat iedereen leuk vindt, zoals gooien met een pittenzak of zittend voetballen. Daarnaast steunen en inspireren de mensen in de groep ook elkaar. Ze geven elkaar kooktips, of spreken bijvoorbeeld af om op woensdag samen gezond te eten. In het begin vinden ze zo’n groepsbijeenkomst vaak een beetje eng, maar uiteindelijk zie ik iedereen opbloeien door het sociaal contact.’

Leefstijlinterventie heeft dus veel voordelen voor ouderen. Hoe komt het dan toch dat volgens een rapport van RIVM maar acht procent van de deelnemers zeventigplusser is? ‘Misschien onbekendheid,’ denkt Van Hemert. ‘Er zijn ontzettend veel verschillende zorgprofessionals en leefstijlcoach is een vrij nieuw beroep. Als er geen duidelijk beeld is van wat een leefstijlcoach is, kan dat afschrikken. Bovendien duurt het traject twee jaar, dat is best lang. In mijn praktijk zijn ouderen soms bang dat ze het niet vol kunnen houden. Wie weet hoe ik er over twee jaar aan toe ben, denken ze. Hoe ouder je wordt, hoe groter de kans dat je last hebt van pijntjes en kwaaltjes. Helaas komen mensen hierdoor soms in een vicieuze cirkel terecht. Doordat ze last hebben van kwalen bewegen ze minder. Maar daardoor krijgen ze nog meer last van kwalen, waardoor ze nog minder bewegen, enzovoorts. Het mooie is dat het ook andersom werkt. Als je meer met je gezondheid bezig bent, heb je minder last van kwalen en kun je vaak weer meer bewegen!’

Van Hemert denkt dat het in ieder geval belangrijk is om meer informatie over leefstijlinterventie te delen. ‘Daarom probeer ik zoveel mogelijk reclame te maken voor leefstijlinterventie door middel van folders en interviews. Ook onderhoud ik contact met de gemeente, KBO, ziekenhuizen en natuurlijk huisartsen. Zij moeten patiënten uiteindelijk naar leefstijlcoaches doorverwijzen. Een huisarts kan iemand met overgewicht naar een diëtist sturen, maar als diegene ook weinig beweegt én veel stress heeft, is een bredere aanpak waarschijnlijk beter. Een gecombineerde leefstijlinterventie is laagdrempelig, want het wordt vergoed en mensen kunnen er na de intake nog vanaf zien. Ik merk dat leefstijlinterventie in Loon op Zand nu bekender wordt en dat zorgverleners de meerwaarde zien. Momenteel neemt het aantal aanmeldingen hier gigantisch toe. Juist ook onder zestigplussers, al kan dat een regionaal effect zijn.’

‘Ik was ook aanwezig op de KBO Vitaliteitsdag in Kaatsheuvel. Op deze dag konden bezoekers van alles laten meten, van BMI tot conditie. Aan het einde besprak ik met hen de resultaten: waren ze tevreden? Als mensen gemotiveerd waren om hun leefstijl te veranderen, besprak ik met hen wat de mogelijkheden waren. Het was leuk om te zien dat veel mensen hier nieuwsgierig naar waren. Ik denk zeker dat dit soort activiteiten helpt om mensen meer bewust te maken van wat gezonde gewoontes zijn. De gemeente kan meer doen op gebied van preventie-activiteiten en informatievoorziening. Het feit dat er bij ons zo veel aanmeldingen binnenkomen, geeft aan dat er veel vraag naar is.   

Beeld: Christian Keijsers