Ga door naar hoofdcontent
ArtikelenTijd voor een goed gesprek
Beslist u al samen over uw zorg en behandeling?

Tijd voor een goed gesprek

Woensdag 1 maart 2023

Door persoonlijke wensen en overwegingen met uw arts of praktijkondersteuner te delen, krijgt u de best passende zorg. Tijdens een goed gesprek met uw zorgverlener kunt u aangeven wat ú belangrijk vindt. Een speciaal voor ouderen ontwikkelde vragenlijst helpt u ter voorbereiding op dit gesprek. We spreken met een arts en een patiënt over hun ervaringen met deze werkwijze.

 class=
Gabrielle Schoon-Blaauw is huisarts en lid van de ontwikkelgroep van de Topic-SF vragenlijst, die als proef wordt ingezet in diverse huisartsenpraktijken.

‘In ziekenhuizen wordt door geriaters al langer met een speciale vragenlijst voor ouderen gewerkt. Dit is een handig hulpmiddel, waarbij de nadruk wordt gelegd op Positieve Gezondheid. Samen met Vilans, de landelijke kennisorganisatie voor zorgondersteuning, zijn we met een groep huisartsen en praktijkondersteuners aan de slag gegaan om deze lijst naar de huisartsenpraktijk te vertalen.

Sinds afgelopen zomer draait onze huisartsenpraktijk mee met het proefproject. De eerste ervaringen zijn positief; het helpt ons heel goed om meer inzicht in de wensen en voorkeuren van patiënten te krijgen. Zij kunnen immers het beste aangeven wat belangrijk voor hen is en in hun situatie het meest passend. Bovendien komen patiënten beter voorbereid naar het gesprek; er is door hen zelf al goed nagedacht over wat zij wel of juist niet willen. En dat is handig als er, zoals vaak bij ouderen het geval is, verschillende aandoeningen tegelijk spelen. Omdat sommige behandelingen mogelijk nadelige effecten op elkaar hebben, moeten er soms keuzes worden gemaakt tussen wat je wel en niet behandelt. Bij ouderen zie je vaak dat kwaliteit van leven daarbij zwaarder weegt dan een ziektegerichte behandeling. Ook kunnen naar aanleiding van de lijst zaken naar voren komen die normaal niet zo snel worden besproken of die je verrassen. Zo gaf een patiënt aan dat hij er geen probleem mee heeft om niet meer te kunnen fietsen, maar wil hij wel nog graag biljarten. Of een andere man, voor wie het schrijven juist erg belangrijk is. Dan ga je kijken hoe je een aandoening of ziekte kunt aanpakken om deze wensen mogelijk te maken, bijvoorbeeld door het inschakelen van een ergotherapeut. De nieuwe werkwijze vraagt van zorgverleners de nodige tijd en inspanning. Maar deze investering betaalt zich dubbel en dwars terug: patiënten voelen zich nog beter gehoord én je kunt hen de best passende zorg leveren. En dat geeft enorm veel voldoening.’

Samen beslissen

Samen beslissen is een werkwijze waarbij een zorgverlener samen met de patiënt een beslissing neemt over een behandeling of bepaalde zorg. Hierbij bespreken zij risico’s, voor- en nadelen van verschillende behandelopties en persoonlijke waarden en voorkeuren van de patiënt met elkaar. Het samen beslissen leidt bijvoorbeeld tot meer tevredenheid over de genomen beslissing, meer therapietrouw en minder overbehandeling. Speciaal voor ouderen is er een vragenlijst ontwikkeld ter voorbereiding op het gesprek met hun zorgverlener.

We spreken ook een 94-jarige vrouw die nog zelfstandig woont.

‘Samen met mijn kleindochter en een thuiszorgmedewerker heb ik de vragenlijst ingevuld. Dat duurde ongeveer een half uurtje. Het was fijn om aan de hand van deze lijst mijn wensen en voorkeuren kenbaar te maken. En het zet je aan tot nadenken: wat vind ík belangrijk in het leven? Het liefst wil ik me nog een beetje happy voelen en het idee hebben dat ik het leven aankan. Daarnaast heb ik het als een opluchting ervaren om eens te kunnen delen waar ik zoal mee worstel. Ik heb bijvoorbeeld aangegeven dat ik graag vaker naar buiten wil; van het zonnetje op mijn gezicht geniet ik enorm. Omdat ik minder goed ter been ben en een blaaskatheter heb, vind ik het lastig om de deur uit te gaan. Met mijn rollator loop ik alleen kleine stukjes in de buurt. De praktijkondersteuner heeft me daarom geadviseerd om via de gemeente een rolstoel te regelen en speciale, discrete urinezakjes aan te schaffen, waardoor ik mobieler ben en eerder naar buiten durf. Vervolgens heb ik zelf actie ondernomen; dat geeft me een goed en nuttig gevoel. Nu alles is geregeld, onderneem ik meer. Laatst ben ik bijvoorbeeld een heerlijk frietje bij de cafetaria gaan halen met mijn kleindochter. Op de lijst heb ik ook aangegeven dat ik regelmatig het sociale contact mis. Nogal wat mensen zijn me ontvallen en helaas wonen niet al mijn kinderen in de buurt. De praktijkondersteuner heeft via een vrijwilligersorganisatie iemand gevonden, die wekelijks bij me langskomt. Dan gaan we iets leuks doen of bijvoorbeeld samen een kast uitmesten. De vragenlijst gaf een goede richting voor het gesprek met de praktijkondersteuner van de huisartsenpraktijk en dit contact heeft me veel moois opgeleverd. Niet alleen op praktisch gebied: ik sta nu positiever in het leven. Ik kijk erg uit naar de lente, dan ga ik in mijn rolstoel nóg vaker naar buiten.’

Vul de samenbeslishulp in

Als uw huisarts of geriater (nog) niet met de vragenlijst werkt, dan kunt u deze toch eens voor uzelf invullen en met uw naasten bespreken. Zo weten ook zij wat voor u belangrijk is. U vindt de vragenlijst online op www.kbo-brabant.nl/samen-beslissen

Beeld: Christian Keijsers